strona główna aktualności

Trybunał orzekł, że przepisy Ordynacji podatkowej i ustawy o doradztwie podatkowym w zakresie, w jakim tworzą wobec doradców podatkowych objętych tajemnicą zawodową obowiązek przekazywania informacji o schemacie podatkowym oraz nie określają dostatecznie przesłanek i trybu wyłączenia lub zwolnienia z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej, są niezgodne z Konstytucją RP.

Dodatkowo za niezgodne z Konstytucją RP uznano także przepisy ustawy nowelizującej wprowadzającej instytucję MDR w zakresie, w jakim zobowiązuje promotora będącego doradcą podatkowym do przekazania Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schemacie podatkowym innym niż transgraniczny, który został wdrożony przed wejściem w życie ustawy.

Jak wynika z komunikatu wydanego po rozpoznaniu sprawy, Trybunał stwierdził, że zaskarżone przepisy nie spełniają wynikającej z art. 2 Konstytucji zasady określoności prawa oraz uniemożliwiają doradcom podatkowym działanie zgodnie z art. 17 ust. 1 Konstytucji, czyli na rzecz ochrony interesu publicznego, oraz dobra i bezpieczeństwa ich klientów. Pomimo uregulowania w 86b § 7 wyłączenia z obowiązku zachowania tajemnicy zawodowej o tak zasadniczym charakterze, ustawodawca nie ustalił przesłanek, trybu ani warunków, na jakich takie wyłączenie może być dokonane.

Taki stan rzeczy nie może mieć miejsca ze względu na wynikający z ustawy o doradztwie podatkowym oraz zasad etyki doradców podatkowych obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej. Jest to również niedopuszczalne z uwagi na przysługującą klientom doradców podatkowych nieograniczoną w czasie gwarancję poufności przekazywanych informacji.

Ponadto Trybunał zaznaczył, że wszelkie objaśnienia, interpretacje czy dokumenty o charakterze informacyjnym ze strony administracji rządowej nie mają charakteru sanacyjnego wobec niewystarczającej jakości tekstu prawnego. Zgodnie z art. 217 Konstytucji podatnik powinien mieć możliwość jasnego określenia swoich obowiązków podatkowych na podstawie ustawy, a nie tekstów, które nie zaliczają się do katalogu źródeł prawa powszechnie obowiązującego.

W pkt 2 wyroku Trybunał orzekł o retroaktywnym charakterze schematów podatkowych określonym w przepisach przejściowych ustawy je wprowadzającej. Retroaktywny charakter art. 28 ust. 3 ustawy nowelizującej nie może być uzasadniony implementacją prawa unijnego ani ochroną równowagi budżetowej. Teoretycznie profiskalny charakter ustawy nie wyklucza, że może ona zostać uznana za niezgodną z Konstytucją. Fiskalizm musi być bowiem zważony z innymi prawami, wolnościami czy zasadami wynikającymi z ustawy zasadniczej.

Wyrok oznacza, że jeśli ustawodawca decyduje się na modyfikację zakresu tajemnicy zawodowej, to szczególnie istotne jest, by przepisy zawierające takie regulacje spełniały najwyższe standardy wynikające z zasady poprawnej legislacji.

Przepisy modyfikujące instytucję tajemnicy zawodowej muszą być analizowane pod względem proporcjonalności naruszenia przez nie praw i wolności konstytucyjnie chronionych. Potencjalna ochrona zasady równowagi budżetowej nie może stanowić usprawiedliwienia do stanowienia dowolnych przepisów ingerujących w prawo do tajemnicy komunikowania się oraz autonomii informacyjnej będącej integralną częścią prawa do prywatności.

W stanie prawnym, który zaistnieje po niniejszym wyroku jedyną drogą do pozyskania przez państwo informacji o schematach podatkowych sporządzonych przez doradców podatkowych będzie, przekazanie przez doradców informacji o schemacie podatkowym korzystającym, którzy są obciążeni obowiązkiem ich zgłoszenia.

Oznacza to m.in., że obowiązki uregulowane w art. 86b Ordynacji podatkowej nie będą dotyczyć doradców podatkowych.  Również treść art. 86d § 5 Ordynacji podatkowej nie może odnosić się do doradców podatkowych w zakresie, w jakim nakłada na nich obowiązek poinformowania podmiotów innych niż klienci, wobec których związani są oni tajemnicą zawodową. Wpływa to oczywiście analogicznie na zasadność obowiązków uregulowanych w art. 86e Ordynacji podatkowej i wymogów informacyjnych wskazanych w art. 86f Ordynacji podatkowej dla doradców podatkowych. Wyrok dotyczy również obowiązków w zakresie przekazywania schematów standaryzowanych.

Źródło: https://trybunal.gov.pl