strona główna aktualności

Zgodnie z projektem Rzecznik Praw Podatnika będzie instytucją, która zapewni realizację zasad określonych w projekcie nowej ordynacji podatkowej. Rzecznik będzie stał na straży praw podatników, w szczególności poszanowania zasady zaufania do władzy publicznej, bezstronności, równego oraz sprawiedliwego traktowania, respektowania słusznych interesów podatników oraz racjonalności działania organów podatkowych wobec podatników. Rzecznik będzie reagował gdy prawa podatnika są naruszane oraz wspierał zobowiązanego w powstałym sporze z organem podatkowym, jeśli wystąpi taka konieczność. Bardzo istotną grupą zadań tej instytucji będzie bieżąca analiza stosowania prawa podatkowego i funkcja sygnalizowania zmian co do praktyki stosowania lub co do stanowienia prawa podatkowego.

Projektowane rozwiązania dotyczą w pierwszej kolejności osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej. W zakresie spraw przedsiębiorców, podlegających ochronie przez Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców, pierwszeństwo w udzielaniu im wsparcia będzie przysługiwało temu drugiemu. Projekt więc zakłada, że Rzecznik Praw Podatnika będzie współpracował z Rzecznikiem Małych i Średnich Przedsiębiorców i w razie potrzeby udzielał mu wsparcia.

Rzecznik Praw Podatnika powoływany będzie przez Prezesa Rady Ministrów na 6-letnią kadencję, na wniosek ministra właściwego do spraw finansów publicznych. Niezależność instytucji zapewnią wprowadzane projektem zasady dotyczące doboru kompetencyjnego osoby sprawującej ten urząd, zasada jednokadencyjności oraz zamknięty i surowy katalog przyczyn odwołania osoby piastującej stanowisko Rzecznika.

Do zadań Rzecznika będzie należało:

1. opiniowanie projektów aktów normatywnych z zakresu prawa podatkowego;
2. promowanie mediacji między podatnikami a organami podatkowymi;
3. współdziałanie ze stowarzyszeniami, samorządami zawodowymi, ruchami obywatelskimi, innymi dobrowolnymi zrzeszeniami i fundacjami, organizacjami reprezentującymi podatników oraz z zagranicznymi i międzynarodowymi organami i organizacjami działającymi na rzecz ochrony praw podatnika, zajmującymi się monitoringiem jakości prawa podatkowego i kierunkami jego reform;
4. prowadzenie działalności edukacyjnej i informacyjnej w zakresie prawa podatkowego;
5. analiza orzecznictwa sądów administracyjnych w sprawach podatkowych oraz orzecznictwa innych sądów i trybunałów w zakresie, w jakim wpływają na rozstrzyganie spraw podatkowych;
6. analiza interpretacji ogólnych wydawanych na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa oraz interpretacji indywidualnych wydawanych na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa;
7. przedstawianie właściwym organom, organizacjom lub instytucjom publicznym oceny oraz wniosków zmierzających do zapewnienia skutecznej ochrony praw podatnika, wzmocnienia spójności i sprawności prawa podatkowego, usunięcia zbędnych procedur, czy wymogów formalnych lub usprawnienia trybu załatwiania spraw;
8. kierowanie do Rzecznika Praw Obywatelskich wniosków o wystąpienie przez Rzecznika Praw Obywatelskich do Trybunału Konstytucyjnego w kwestiach dotyczących praw podatnika z wnioskiem w sprawach, o których mowa w art. 188 Konstytucji;
9. analiza sposobu załatwiania przez organy podatkowe skarg i wniosków składanych na zasadach przewidzianych w ustawie - Ordynacja podatkowa;
10. podejmowanie innych działań, o ile służą one ochronie praw podatników.

Natomiast w zakresie ochrony praw podatników Rzecznik będzie mógł:

1. występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej albo wydanie lub zmianę innych aktów normatywnych w sprawach podatkowych;
2. uczestniczyć jako mediator w postępowaniu podatkowym, administracyjnym i sądowoadministracyjnym;
3. występować do właściwego organu z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w sprawie podatnika, który nie ma możliwości samodzielnego złożenia takiego wniosku lub sprawia mu to nadmierną trudność;
4. występować do ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wnioskiem o wydanie interpretacji ogólnej na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa;
5. występować na podstawie ustawy - Ordynacja podatkowa do ministra właściwego do spraw finansów publicznych z wnioskiem o wydanie ogólnych wyjaśnień przepisów prawa podatkowego dotyczących stosowania tych przepisów (objaśnień podatkowych), w sprawach budzących wątpliwości interpretacyjne oraz mających istotne znaczenie dla grupy podatników lub jeżeli może to spowodować znaczące obniżenie liczby wniosków o wydanie interpretacji indywidualnych;
6. występować z wnioskiem do Naczelnego Sądu Administracyjnego o podjęcie uchwały mającej na celu wyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości, których stosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie, a rozstrzygnięcie ma znaczenie dla grupy podatników lub może spowodować obniżenie liczby spraw indywidualnych w sądach;
7. zwracać się o wszczęcie postępowania podatkowego, wnieść skargę do sądu administracyjnego, w tym skargę kasacyjną do Naczelnego Sądu Administracyjnego, wnieść skargę o stwierdzenie niezgodności z prawem prawomocnego orzeczenia, a także uczestniczyć w postępowaniu przed organem administracji publicznej lub sądem – na prawach przysługujących prokuratorowi;
8. kierować wystąpienia do organu, w którego działalności stwierdził naruszenie praw podatnika;
9. występować do właściwych organów z wnioskiem o wstrzymanie czynności egzekucyjnych lub postępowania egzekucyjnego prowadzonego przeciwko podatnikowi;
10. informować właściwe organy nadzoru lub kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w funkcjonowaniu organów podatkowych;
11. informować właściwe organy o dostrzeżonych barierach i utrudnieniach w zakresie wykonywania obowiązków podatkowych;
12. występować, na wniosek podatnika, do ministra właściwego w sprawach finansów publicznych w celu wydania decyzji uchylającej lub zmieniającej decyzję ostateczną (o której mowa w projektowanym art. 470 § 5 nowej Ordynacji podatkowej).

Planuje się, że ustawa wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2020 r.

Źródło: www.rcl.gov.pl; stan na dzień: 16 sierpnia 2018 r.