strona główna aktualności

1) nie wykazał, że:

a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo

b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części.

Do ustalenia odpowiedzialności członka zarządu konieczne jest nie tylko ustalenie pozytywnych jej przesłanek, czyli bezskuteczności egzekucji zaległości podatkowej oraz powstania zobowiązania w okresie pełnienia przez niego tej funkcji, ale także wykazanie, że nie zachodzą przesłanki wyłączające tę odpowiedzialność.

Wśród pozytywnych przesłanek orzeczenia o odpowiedzialności członka zarządu, pełnomocnika czy wspólnika spółki w organizacji wymienia się:

- nieskuteczną w całości lub w części egzekucję z majątku spółki

Bezskuteczność, o której stanowi przywołany powyżej artykuł, musi odnosić się nie tylko do części majątku, ale do jego całości. Należy podkreślić, że o bezskuteczności postępowania egzekucyjnego nie musi przesądzać wyłącznie umorzenie postępowania egzekucyjnego oraz wydanie, w jego konsekwencji, postanowienia w sprawie umorzenia postępowania egzekucyjnego. Muszą one jednak nie pozostawiać żadnych wątpliwości co do tego, że egzekwowana wierzytelność nie może być zaspokojona z jakiejkolwiek części majątku spółki (wyrok NSA z dnia 20 lutego 2007 r., sygn. II FSK 233/06).

- wykazanie, że zaległości wynikają ze zobowiązań, których termin płatności upłynął w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu

Pełnienie obowiązków członka zarządu stanowi kompetencję do realizowania funkcji członka zarządu przez określony czas. Przy ustalaniu zakresu odpowiedzialności osób trzecich wskazanych w art. 116 Op, powinna być brana pod uwagę data wynikająca z uchwały o odwołaniu albo też data rezygnacji z pełnienia funkcji członka zarządu, a nie wpis tych zdarzeń w rejestrze.

Jeśli zaś chodzi o przesłanki wykluczające możliwość orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu, pełnomocników lub wspólników jako osób trzecich, wymienia się wśród nich:

- wykazanie, że we właściwym czasie podmioty te zgłosiły wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowania układowe) albo że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez ich winy

Zgodnie z wyrokiem NSA z dnia 15 lutego 2006 r., sygn. I FSK 114/05, jeśli w momencie, gdy członek zarządu spółki z o.o. przestał pełnić tę funkcję, istniały zaległości podatkowe spółki, lecz jej kondycja finansowa nie dawała podstaw do zgłaszania wniosku o ogłoszenie upadłości lub wszczęcia postępowania zapobiegającego upadłości (postępowania układowego), co uległo zmianie w czasie, kiedy nie pełnił on już tejże funkcji i nie miał wpływu na podjęcie tych działań, spełniona jest w rozumieniu art. 116 § 1 Op przesłanka wykazania braku winy tego członka za niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego we właściwym ku temu czasie.

- wykazanie przez ww. podmioty mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części

Możliwość uwolnienia się członka zarządu od odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki z o.o., poprzez wskazanie mienia spółki umożliwiającego zaspokojenie znacznej części zaległości podatkowych, wymaga wskazania takiego mienia, z którego egzekucja faktycznie jest możliwa (wyrok WSA w Warszawie z dnia 20 września 2006 r., sygn. III SA/Wa 3277/05).

Należy zaznaczyć, że badanie negatywnych przesłanek odpowiedzialności członka zarządu może następować wyłącznie w okresie, kiedy pełnił on funkcję. Gdyby bowiem w tym okresie wystąpiły przesłanki do zgłoszenia wniosku o upadłość, to byłoby to jego obowiązkiem, którego zaniedbanie mogłoby skutkować odpowiedzialnością w trybie i na zasadach przewidzianych dla osób trzecich. Jeżeli zaś taki stan zaistniał po tej dacie, to jest to okoliczność wyłączająca jego odpowiedzialność, bowiem ewentualne niezgłoszenie we właściwym czasie wniosku o ogłoszenie upadłości oraz niewszczęcie postępowania układowego nastąpiło bez jego winy, gdyż były członek zarządu nie jest uprawniony do występowania z wnioskiem o ogłoszenie upadłości (Wyrok NSA z dnia 13 lutego 2008 r., sygn. II FSK 1605/06). 

Odpowiedzialność podmiotów wskazanych w art. 116 Op

Odpowiedzialność ww. podmiotów ma charakter osobisty, co oznacza, że dotyczy całego ich majątku. Jest to odpowiedzialność solidarna.

Art. 116 Op nakłada obowiązek prowadzenia postępowania w przedmiocie odpowiedzialności za zaległości podatkowe spółki wobec wszystkich osób mogących ponosić taką odpowiedzialność. Jeżeli postępowania w zakresie odpowiedzialności osób trzecich toczą się wobec kilku osób, możliwe jest ich połączenie w jedno postępowanie, zgodnie z art. 166 Op. W tej sytuacji będziemy mieli zatem do czynienia ze współuczestnictwem formalnym.

Odpowiedzialność podmiotów wskazanych w art. 116 Op z tytułu składek ubezpieczeniowych, składek na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych

W myśl art. 31 i art. 32 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jednol.; Dz. U. z 2015 r., poz. 121) do należności z tytułu składek na ubezpieczenie społeczne stosuje się odpowiednio art. 116 Op. członkowie zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością mogą na podstawie art. 116 Op w związku z art. 31 i 32 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, zostać obciążeni odpowiedzialnością za niezapłacone w terminie przez spółkę składki na Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych i na ubezpieczenie zdrowotne. Zgodnie z uchwałą Sądu Najwyższego z dnia 4 grudnia 2008 r., sygn. II UZP 6/08 „Przeniesienie odpowiedzialności za składki na członków zarządu spółki z ograniczoną odpowiedzialnością jest możliwe także po utracie bytu prawnego poprzez spółkę wskutek ukończenia postępowania upadłościowego i wykreślenia tego podmiotu z Krajowego Rejestru Sądowego”.