strona główna aktualności

Zasady szczególne i powstawanie obowiązku podatkowego:

1. Wydanie towarów przez komitenta komisantowi na podstawie umowy komisu (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. a, ust. 6 i 8 ustawy o VAT)  – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez komitenta z tego tytułu całości lub części zapłaty, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi (przed czy po wydaniu towaru).

Ale w przypadku:

- wydania towaru komitentowi przez komisanta w ramach umowy komisu, jeżeli komisant zobowiązany był do nabycia rzeczy na rachunek komitenta oraz

- wydania towarów przez komisanta osobie trzeciej

obowiązek podatkowy powstaje na ogólnych zasadach, tj. z chwilą dokonania dostawy (wydania) tych towarów lub, jeśli przed tym momentem otrzymano całość albo część zapłaty, z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

2. Przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu własności towarów w zamian za odszkodowanie (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. b, ust. 6 i 8 ustawy o VAT) – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania przez podatnika całości lub części zapłaty z tego tytułu, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi (przed czy po przeniesieniu towaru).

3. Dostawa towarów dokonywana w trybie egzekucji (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. c, ust. 6 i 8 ustawy o VAT) – w przypadku dostawy towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów dokonywanej w trybie egzekucji przez:

- organy egzekucyjne określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, lub

- komorników sądowych wykonujących czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów Kodeksu postępowania cywilnego

obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi (przed czy po przeniesieniu własności towaru).

4. Świadczenie usług w postępowaniu sądowym i przygotowawczym na zlecenie sądów powszechnych, administracyjnych, wojskowych lub prokuratury (art. 19a ust. 5 pkt 1 lit. d, ust. 6 i 8 ustawy o VAT) – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części zapłaty z tego tytułu, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, niezależnie od tego kiedy ta zapłata nastąpi (przed czy po wykonaniu usługi).

Zasada ta dotyczy np.:

- świadczeń z nakazu sądu przez radców prawnych, adwokatów,  doradców prawnych usług pomocy prawnej,

- usług świadczonych przez biegłych w ramach postępowań sądowych lub przygotowawczych np. usługi specjalistów bhp, grafologów, kryminalistyków, tłumaczy przysięgłych, lekarzy itp.,

- usług świadczonych przez mediatorów i kuratorów sądowych.

Uwaga! Ten szczególny moment powstania obowiązku podatkowego dla ww. usług nie znajduje zastosowania w sytuacjach, w których wystąpi import tych usług, tj. usługi te będą świadczone przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, lub na rzecz „polskich” podatników posiadających siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej, dla których te usługi są świadczone, oraz do rozliczenia podatku będzie zobowiązany „polski” podatnik, będący usługobiorcą.

W takim przypadku obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych.

5. Dotacje, subwencje i inne dopłaty o podobnym charakterze (art. 19a ust. 5 pkt 2, ust. 6 i 8 ustawy o VAT) – w przypadku uzyskania przez podatnika dotacji, subwencji i innych dopłat o podobnym charakterze mających bezpośredni wpływ na cenę towarów dostarczanych lub usług świadczonych przez podatnika obowiązek podatkowy powstaje z chwilą otrzymania całości lub części tej dotacji, subwencji lub dopłaty, w odniesieniu do otrzymanej kwoty, niezależnie od tego kiedy wpływ tych środków nastąpi (przed czy po dokonaniu dostawy towaru lub wykonaniu usługi).

6. Usługi budowlane lub remontowo-montażowe (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. a, ust. 7 i 8 oraz art. 106b ust. 1 i art. 106i ust. 3 pkt 1 ustawy o VAT) – w przypadku świadczenia usług budowlanych lub budowlano-montażowych:

- na rzecz innego podatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej czy też podatku o podobnym charakterze lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą wystawienia faktury. Nie powinna być ona jednak wystawiona później niż 30 dnia od dnia wykonania ww. usług. Jeśli zaś podatnik nie wystawił w tym terminie faktury lub wystawił ją z opóźnieniem obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. 30 dnia od dnia wykonania usług.

Uwaga! O wykonaniu usług budowlanych lub budowlano-montażowych będzie decydować faktyczne wykonanie tych usług.

Otrzymanie przed wykonaniem usługi całości lub części zapłaty powoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, natomiast otrzymanie zapłaty już po wykonaniu usługi pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

- na rzecz pozostałych podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi lub jeśli przed tym momentem otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej całości. Wystawienie zatem w takiej sytuacji faktury na żądanie ww. podmiotów lub otrzymanie zapłaty po wykonaniu usługi pozostanie bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

7. Dostawa drukowanych: książek (z wyłączeniem map i ulotek), gazet, czasopism i magazynów (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. b, ust. 7 i 8 oraz art. 106b ust. 1 i art. 106i ust. 3 pkt 2 i 4 ustawy o VAT) – w przypadku dostawy:

- książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek,

- gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)

na rzecz innego podatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej czy też podatku o podobnym charakterze lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury.

Faktura taka powinna zostać wystawiona najpóźniej 60. dnia od dnia wydania tych towarów, lub 120. dnia od pierwszego dnia wydania tych towarów – jeśli umowa o ich dostawę przewiduje rozliczenie zwrotów wydawnictw. Jeśli zaś podatnik nie wystawił w ww. terminach faktury lub wystawił ją z opóźnieniem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. odpowiednio 60. i 120. dnia od dnia wydania towarów.

Otrzymanie przed dokonaniem dostawy ww. towarów całości lub części zapłaty powoduje powstanie obowiązku podatkowego z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, natomiast otrzymanie zapłaty już po dokonaniu dostawy pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

Natomiast w przypadku dostawy:

- map i ulotek,

- książek i gazet, czasopism i magazynów, niedrukowanych,

- książek drukowanych (PKWiU ex 58.11.1), gazet, czasopism i magazynów, drukowanych (PKWiU 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) dokonywanych na rzecz pozostałych podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze

obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą dokonaniadostawy towarów lub, jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty, z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części. W takiej sytuacji zatem wystawienie faktury na żądanie ww. podmiotów lub otrzymanej części po dokonaniu dostawy towarów pozostanie bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

8. Czynności polegające na drukowaniu książek (z wyłączeniem map i ulotek) oraz gazet, czasopism i magazynów (art. 19a ust. 5 pkt 3 lit. c, ust. 7 i 8 oraz art. 106b ust. 1 i art. 106i ust. 3 pkt 3 ustawy o VAT) – w przypadku usług drukowania:

- książek (PKWiU ex 58.11.1) – z wyłączeniem map i ulotek,

- gazet, czasopism i magazynów (PKWiU 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1)

na rzecz innego podatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej czy też podatku o podobnym charakterze lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury. Faktura powinna być wystawiona najpóźniej 90. dnia od dnia wykonania usługi drukowania. Jeśli zaś podatnik nie wystawił w ww. terminie faktury lub wystawił ją z opóźnieniem obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. 90. dnia od dnia wykonania usługi.

Gdy otrzymanie całości lub części zapłaty powoduje, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą jej otrzymania w odniesieniu do otrzymanej kwoty, natomiast otrzymanie zapłaty już po wykonaniu usługi pozostaje bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

Uwaga! Niezależnie od powyższego, szczególny moment powstania obowiązku podatkowego przewidziany dla ww. usług nie znajduje zastosowania w sytuacjach w których wystąpi import tych usług, tj. usługi te będą świadczone przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, oraz na rzecz „polskich podatników posiadających w Polsce siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla których te usługi są świadczone, oraz do rozliczenia podatku będzie zobowiązany „polski” podatnik, będący usługobiorcą.

W takich przypadkach obowiązek podatkowy powstaje na zasadach ogólnych z chwilą wykonania tych usług lub, jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty -  z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

Ponieważ ww. usługi:

- mogą być przyjmowane częściowo, dla której to części określono zapłatę, lub

- dla usług tych mogą być ustalane następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń,

dla celów ustalenia momentu ich wykonania stosowane będą „umowne” zasady przewidziane ustawą o VAT.

Natomiast w przypadku wykonania pozostałych usług druku, w tym usług drukowania:

- map i ulotek, oraz

- książek (PKWiU ex 58.11.1), gazet, czasopism i magazynów (PKWiU 58.13.1 i PKWiU ex 58.14.1) dokonywanych na rzecz pozostałych podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze

obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania usługi lub, jeśli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty – z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części. Wystawienie zatem w takiej sytuacji faktury na żądanie ww. podmiotów lub otrzymanie zapłaty po wykonaniu usługi pozostanie bez wpływu na moment powstania obowiązku podatkowego.

9. Dostawa energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej, gazu przewodowego oraz świadczenie usług:

- telekomunikacyjnych i radiokomunikacyjnych,

- związanych z uzdatnianiem i dostarczaniem  wody za pośrednictwem sieci wodociągowych (PKWiU 36.00.20.0),

- związanych z handlem wodą dostarczaną za pośrednictwem sieci wodociągowych (PKWiU 36.00.30.0),

- związanych z odprowadzaniem i oczyszczaniem ścieków (PKWiU ex 37),

- związanych ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nadających się do recyklingu (PKWiU 38.11.1),

- związanych ze zbieraniem odpadów innych niż niebezpieczne nienadających się do recyklingu (PKWiU 38.11.2),

- związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów innych niż niebezpieczne (PKWiU 38.11.6),

- związanych ze zbieraniem odpadów niebezpiecznych (PKWiU 38.12.1),

- związanych z infrastrukturą przeznaczoną do przemieszczania odpadów niebezpiecznych nadających się do recyklingu (PKWiU 38.12.30.0),

- związanych z obróbką odpadów innych niż niebezpieczne w celu ich ostatecznego usunięcia (PKWiU 28.21.10.0),

- związanych z usuwaniem odpadów innych niż niebezpieczne (PKWiU 38.21.2),

- związanych z przetwarzaniem pozostałych odpadów niebezpiecznych (PKWiU 38.22.19.0),

- związanych z unieszkodliwianiem odpadów promieniotwórczych i pozostałych odpadów niebezpiecznych (PKWiU ex 38.22.2), z wyłączeniem usług zagospodarowania odpadów promieniotwórczych (ponownego przetwarzania paliw i odpadów) (PKWiU es 38.22.21.0),

- związanych z odkażaniem i czyszczeniem (PKWiU 39.00.1),

- pozostałych związanych z rekultywacją oraz specjalistycznych w zakresie kontroli zanieczyszczeń (PKWiU 39.00.2),

- zamiatania śmieci i usuwania śniegu (PKWiU 81.29.13.0),

- pozostałych sanitarnych (PKWiU 81.29.13.0),

- najmy, dzierżawy, leasingu lub usług o podobnym charakterze,

- ochrony osób oraz usług ochrony, dozoru i przechowywania mienia,

- stałej obsługi prawnej i biurowej,

- dystrybucji energii elektrycznej, cieplnej lub chłodniczej oraz gazu przewodowego (art. 19a ust.5 pkt 4, ust. 7 i 8 oraz art. 106i ust. 3 pkt 4 ustawy o VAT).

W przypadku dostawy ww. towarów oraz świadczenia ww. usług na rzecz innego podatnika podatku VAT, podatku od wartości dodanej czy też podatku o podobnym charakterze lub osoby prawnej niebędącej podatnikiem obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wystawienia faktury, która powinna być wystawiona najpóźniej z upływem terminu płatności. Jeśli natomiast podatnik nie wystawił w ww. terminie faktury lub wystawił ją z opóźnieniem obowiązek podatkowy powstanie z chwilą upływu terminu na jej wystawienie, tj. upływem terminu płatności.

Uwaga! Szczególny moment powstania obowiązku podatkowego przewidziany dla ww. usług nie znajdzie zastosowania w sytuacjach, w których nastąpi import tych usług, tj. usługi te będą świadczone przez podatników nieposiadających w Polsce siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności gospodarczej, oraz na rzecz „polskich” podatników posiadających w Polsce siedzibę działalności gospodarczej lub stałe miejsce prowadzenia działalności gospodarczej dla których te usługi są świadczone oraz do rozliczenia podatku będzie zobowiązany „polski” podatnik, będący usługobiorcą.

W tej sytuacji obowiązek podatkowy będzie powstawał na zasadach ogólnych, tj. z chwilą wykonania tych usług lub, jeżeli przed tym momentem otrzymano całość lub część zapłaty – z chwilą otrzymania zapłaty w odniesieniu do otrzymanej części.

Ponieważ ww. usługi:

- mogą być przyjmowane częściowo, dla której to części określono zapłatę, lub

- dla usług tych mogą być ustalane następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, lub

- usługi te mogą być świadczone w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok i w związku z ich dokonywaniem w danym roku mogą nie upływać terminy płatności

dla celów ustalenia momentu ich wykonania stosowane będą „umowne” zasady przewidziane ustawą o VAT.

W przypadku dostawy ww. towarów oraz świadczenia ww. usług na rzecz pozostałych podmiotów niebędących podatnikami podatku VAT, podatku od wartości dodanej lub podatku o podobnym charakterze obowiązek podatkowy będzie powstawał z chwilą upływu terminu płatności lub wystawienia faktury, jeśli podatnik zdecyduje się na wystawienie faktury takiemu podmiotowi i faktura ta zostanie wystawiona przed upływem terminu płatności. Wystawienie faktury po terminie płatności nie powoduje „ponownego” powstania obowiązku podatkowego.

Uwaga! Otrzymanie całości lub części zapłaty przed dokonaniem dostawy ww. towarów lub wykonaniem ww. usług (niezależnie od tego na czyją rzecz – podatników lub „nie podatników”) nie powoduje powstania obowiązku podatkowego.

10. Import towarów – obowiązek podatkowy powstaje na dotychczasowych zasadach, tj. z chwilą powstania długu celnego (art. 19a ust. 9 ustawy o VAT).

Natomiast w przypadku objęcia towarów procedurą celną:

- przetwarzania pod kontrolą celną – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą objęcia towarów tą procedurą,

- składu celnego, odprawy czasowej z całkowitym zwolnienie od należności  celnych przywozowych, uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń, tranzytu lub przeznaczeniem celnym – wprowadzenie towarów do wolnego obszaru celnego lub składu wolnocłowego, jeżeli od towarów tych pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze – obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.

Nowy jest także moment powstania obowiązku podatkowego w przypadku importu towarów objętych procedurą uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych i odprawy czasowej z częściowym zwolnieniem od należności celnych przywozowych. Obowiązek podatkowy powstanie z chwilą powstania długu celnego a nie jak dotychczas z chwilą objęcia towarów tymi procedurami.

Nową regulacją jest także określenie momentu powstania obowiązku podatkowego w przypadku importu towarów objętych przeznaczeniem celnym – wprowadzenie towarów do obszaru celnego lub składu wolnocłowego, jeżeli od tych towarów pobierane są opłaty wyrównawcze lub opłaty o podobnym charakterze. Tutaj obowiązek podatkowy powstaje z chwilą wymagalności tych opłat.

Źródło: www.mf.gov.pl