strona główna baza prawa podatkowego . . . przestępstwa i wykroczenia skarboweprzestępstwa i wykroczenia skarbowe

Przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Kodeks karny skarbowy reguluje dwa rodzaje czynów zabronionych – przestępstwa i wykroczenia skarbowe. Oba czyny powinny spełniać ten sam zespół znamion, tzn. musi to być czyn społecznie szkodliwy (w stopniu większym niż znikomy), zabroniony pod groźbą kary przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia, a jego sprawcy może być przypisana wina. Tak przestępstwa jak i wykroczenia skarbowe mogą być popełnione umyślnie, bądź nieumyślnie, jeśli ustawa tak stanowi.

Przestępstwa skarbowe

Zgodnie z art. 53 § 2 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. z 2007, Nr 111, Poz. 765), zwanej dalej KSU, przestępstwo skarbowe to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny w stawkach dziennych, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności.

Wykroczenia skarbowe

Zgodnie z art. 53 § 3 KSU wykroczenie skarbowe jest to czyn zabroniony przez kodeks pod groźbą kary grzywny określonej kwotowo, jeżeli kwota uszczuplonej lub narażonej na uszczuplenie należności publicznoprawnej albo wartość przedmiotu nie przekracza pięciokrotnej wysokości minimalnego wynagrodzenia w czasie jego popełnienia.Wykroczeniem skarbowym jest także inny czyn zabroniony, jeżeli kodeks tak stanowi.

Szkodliwość społeczna czynu

Kryterium rozróżniającym te dwa typy czynów jest szkodliwość społeczna czynu. Jak stanowi art. 1 § 2 nie jest przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym czyn zabroniony, którego społeczna szkodliwość jest znikoma. Ustawa wymaga aby dla odpowiedzialności karnoskarbowej czyn cechował się elementem materialnym – społeczną szkodliwością. „Kodeks przyjmuje, że jedynie za przestępstwa skarbowe odpowiedzialność ma charakter karny. W wypadku wykroczeń skarbowych, analogicznie do wykroczeń pospolitych, mowa jest wyłącznie o odpowiedzialności. Trudno jednak oprzeć się wrażeniu, że jakkolwiek ustawodawca wprost różnicuje za pomocą nazw charakter obu rodzajów odpowiedzialności, pozostając przy tym w zasadzie wierny konwencji różnicującej prawo karne od prawa wykroczeń (z tą różnicą, że wykroczenie skarbowe cechować musi in concreto subminimalne natężenie szkodliwości społecznej czynu, czego brak w przypadku wykroczeń pospolitych), to w przypadku obu kategorii deliktów możemy mówić o odpowiedzialności karnoskarbowej. Zauważyć bowiem trzeba, że elementy konstytuujące tak przestępstwo skarbowe, jak i wykroczenie skarbowe, wyrażone w rozdziale 1 KSU, są identyczne. Różnice w kształcie odpowiedzialności posiadają charakter li tylko zakresowy, co oznacza, że w wypadku wykroczeń skarbowych pole karalności jest węższe niż w przypadku przestępstw skarbowych (brak penalizacji niesprawnych postaci zjawiskowych oraz usiłowania). To co, najważniejsze dla obu kategorii deliktów, mianowicie konstrukcja obu rodzajów typów czynów zabronionych, pozostaje tożsama.”*

Kary, środki karne i środki zabezpieczające

Przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe różnią się w znacznym stopniu katalogiem kar, środków karnych i środków zabezpieczających grożących za ich popełnienie. Jeśli idzie o przestępstwa skarbowe, to ustawodawca wskazuje ich rodzaj i granice w zależności od stopnia społecznej szkodliwości czynu. Wyróżnia się tutaj karę grzywny w stawkach dziennych, karę ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Środkami karnymi za popełnione przestępstwa skarbowe są:

• Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności;
• Przepadek przedmiotów;
• Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku przedmiotów;
• Przepadek korzyści majątkowej;
• Ściągnięcie równowartości pieniężnej przepadku korzyści majątkowej;
• Zakaz prowadzenia określonej działalności gospodarczej, wykonywania określonego zawodu lub zajmowania określonego stanowiska;
• Podanie wyroku do publicznej wiadomości;
• Pozbawienie praw publicznych;
• Środki związane z poddaniem sprawcy próbie (warunkowe umorzenie postępowania karnego; warunkowe zawieszenie wykonania kary; warunkowe zwolnienie);

Środkami zabezpieczającymi za popełnione przestępstwa skarbowe są: