strona główna baza prawa podatkowego . . . przychody w rachunkowościprzychody w rachunkowości

Przychody w rachunkowości

Komentarz stanowi analizę pojęcie przychodów w rachunkowości. Przedstawiono definicję legalną przychodów oraz ich charakterystykę. Omówiono również problematykę pozostałych przychodów i kosztów w rachunkowości.

Definicja legalna przychodów

W art. 3 ust. 1 pkt 30 RachU* ustawodawca przedstawia definicję legalną przychodów i zysków w rachunkowości. Przez przychody i zyski nakazuje rozumieć uprawdopodobnione powstanie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zwiększenia wartości aktywów albo zmniejszenia wartości zobowiązań, które doprowadzą do wzrostu kapitału własnego lub zmniejszenia jego niedoboru w inny sposób niż wniesienie środków przez udziałowców lub właścicieli.

Charakterystyka przychodów

Przychody i zyski zaliczane są do kategorii ekonomicznych stanowiących miary wyników finansowych podmiotów. Mimo, że z punktu widzenia analizy dokonań danej jednostki gospodarczej, istnieje znaczna różnica między interpretacją przychodów i zysków, to w ujęciu bilansowym można ją opisać wspólną definicją. Obydwie kategorie spełniają bowiem cztery podstawowe warunki:

1). Odzwierciedlają korzyści ekonomiczne powstałe (uprawdopodobnione) w okresie sprawozdawczym, wynikające z innych zdarzeń niż przepływy środków między jednostką a właścicielami.

2). Korzyści te przybierają postać zwiększenia wartości aktywów lub zmniejszenia wartości zobowiązań.

3). Korzyści te można wycenić w wiarygodny sposób.

4). Powstanie tych korzyści prowadzi do wzrostu wartości lub zmniejszenia niedoboru kapitału własnego jednostki.

Przychody (zyski) utożsamia się z przyrostem korzyści ekonomicznych wyrażonych wzrostem wartości aktywów lub spadkiem wartości zobowiązań, które w konsekwencji przynoszą wzrost kapitału własnego jednostki. Z ich zakresu wyłączone są jednak wszystkie transfery dokonywane pomiędzy danym podmiotem a jego właścicielami (np. wypłata dywidendy, umorzenie akcji/udziałów).

W omawianej definicji przychodów ważnym elementem jest wymóg wysokiego stopnia uprawdopodobnienia powstania przedmiotowych korzyści ekonomicznych. W wymiarze praktycznym określenie tego prawdopodobieństwa stanowi wypadkową dwóch nadrzędnych zasad rachunkowości, mianowicie zasady ostrożności oraz zasady współmierności kosztów i przychodów.

Kierując się kryterium stopnia przysądzenia realizacji korzyści ekonomicznych, ogół przychodów można podzielić na dwie kategorie:

a). przychody wynikowe, czyli przychody zrealizowane lub zrównane z nimi, które ujmowane są w rachunku zysków i strat oraz wpływają na kapitał własny jednostki poprzez wynik finansowy;

b). przychody kapitałowe, czyli przychody niezrealizowane, ale uprawdopodobnione, które ujmowane są bezpośrednio w kapitale własnym jednostki, z pominięciem rachunku zysków i strat*.

Kolejny warunek ujęcia przychodu stanowi możliwość dokonania jego wiarygodnej wyceny. W przypadku typowych przychodów z działalności operacyjnej wartość przyszłych korzyści ekonomicznych określa zawarta umowa. Problemy sprawiają natomiast, np. przyszłe zyski wynikające z wyceny bilansowej lub zyski zależne od spełnienia bliżej określonych okoliczności, świadczenia z tytułu odszkodowania. W sytuacji, gdy dokonanie wiarygodnej wyceny nie jest możliwe, danej pozycji nie ujmuje się w bilansie czy rachunku zysków lub strat. Można natomiast o niej poinformować w informacji uzupełniającej do sprawozdania finansowego*.

Pozostałe przychody i koszty operacyjne

Ustawodawca w art. 3 ust.1 pkt 32 RachU* przedstawia otwarty katalog pozostałych kosztów i przychodów operacyjnych. Rodzi to potrzebę określenia przez jednostkę w przyjętej polityce rachunkowości kategorii zdarzeń, które będą zaliczane do pozostałych przychodów i kosztów operacyjnych, a które nie są bezpośrednio wymienione w ustawie o rachunkowości.

Przez pozostałe przychody i koszty operacyjne należy rozumieć przychody i koszty związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a w szczególności koszty i przychody związane: