strona główna baza prawa podatkowego . . . wycena bilansowa w rachunkowościwycena bilansowa w rachunkowości

Wycena bilansowa w rachunkowości

Każda jednostka gospodarcza zobowiązana jest zgodnie z Ustawą o rachunkowości do wyceny aktywów i pasywów nie rzadziej niż na dzień bilansowy. Każde składniki bilansu wycenia się w ściśle określony sposób. Na składniki majątku firmy składają się:

1. Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne,

2. Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji,

3. Środki trwałe w budowie,

4. Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do środków trwałych,

5. Udziału w jednostkach podporządkowanych,

6. Inwestycje krótkoterminowe,

7. Rzeczowe składniki aktywów obrotowych,

8. Należności i udzielone pożyczki,

9. Zobowiązania,

10. Rezerwy,

11. Udziały własne,

12. Fundusze własne oprócz akcji własnych, a także pozostałe aktywa i pasywa.

Środki trwałe oraz wartości niematerialne i prawne - ustawodawca w tym wypadku pozwala na wybór metody wyceny według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia albo według wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, bądź odpisy z tytuły stałej utraty wartości.

Cena nabycia jest to, zgodnie z definicją, cena zakupu pomniejszona o wszelkie możliwe upusty i powiększona o koszty związane z zakupem i przystosowaniem składnika majątku do stanu pełnowartościowego.

Koszt wytworzenia oznacza bezpośrednie koszty produkcji poniesione w celu doprowadzenia produktu do postaci i miejsca, w jakim się znajduje w dniu wyceny oraz część kosztów pośrednich.

Model wyceny bilansowej oparty na wartości przeszacowanej polega na ustaleniu wartości godziwej rzeczowych składników trwałych.

Wartość godziwa jest to wartość, za jaką dany składnik majątku może zostać sprzedany a zobowiązanie uregulowane, na warunkach transakcji rynkowej pomiędzy zainteresowanymi i dobrze poinformowanymi nie powiązanymi ze sobą stronami. Wartość godziwą może odzwierciedlać cena sprzedaży pochodząca z rynku.

Trwała utrata wartości zachodzi wtedy, gdy istnieje duże prawdopodobieństwo, że kontrolowany przez jednostkę składnik aktywów nie przyniesie w przyszłości w znaczącej części lub w całości przewidywanych korzyści ekonomicznych.

Odpisy amortyzacyjne stanowią wymierny wyznacznik zużywania się składnika majątku w czasie. Są to koszty uzyskania przychodu obliczone od wartości początkowej.

Nieruchomości oraz wartości niematerialne i prawne zaliczane do inwestycji - wycena tych składników majątku firmy dokonywana jest podobnie jak wycena środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych. Można jej dokonać według ceny nabycia lub kosztu wytworzenia albo według wartości przeszacowanej pomniejszonych o odpisy amortyzacyjne lub umorzeniowe, lub odpisy z tytuły stałej utraty wartości. Podstawą tej wyceny jest wartość początkowa. W tym wypadku należy jednak uwzględnić koszty poniesione na ulepszenia.

Można również dokonać wyceny według wartości godziwej. Trzeba jednak pamiętać, że taka wycena może podnieść koszty ustalenia wyniku finansowego. Jest to spowodowane koniecznością ustalenia aktualnej wartości rynkowej danego składnika majątku na każdy dzień bilansowy.

Koszty poniesione z tytuły stałej utraty wartości jednego z wyżej wymienionych składników majątku zalicza się w pełnej wysokości do pozostałych kosztów operacyjnych jednostki gospodarczej.

Środki trwałe w budowie - wyceny tutaj dokonuje się na podstawie wysokości wszystkich kosztów poniesionych w związku z nabyciem lub wytworzeniem danego składnika majątku, pomniejszonych o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości.

Udziały w innych jednostkach oraz inne inwestycje zaliczone do środków trwałych wycenia się według jednego z czterech możliwych sposobów:

a) według ceny nabycia pomniejszona o odpisy z tytuły stałej utraty wartości,

b) według skorygowanej ceny nabycia,

c) według wartości przeszacowanych do poziomu ceny rynkowej,

d) według wartości godziwej.

Udziału w jednostkach podporządkowanych - wyceny dokonać można według ceny nabycia pomniejszonej o odpisy z tytułu trwałej utraty wartości, według ceny godziwej albo według metody praw własności, czyli w wysokości udziału, jaki inwestor ma w kapitale własnym jednostki podporządkowanej.

Inwestycje krótkoterminowe - wyceny dokonuje się według wartości rynkowej, ceny nabycia lub ceny rynkowej, albo według wartości godziwej.

Rzeczowe składniki aktywów obrotowych - zapasy materiałów i towarów, produkty gotowe, produkcję w toku oraz półprodukty wycenia się według rzeczywistej ceny nabycia nie wyższej jednak niż cena sprzedaży netto. Zapasy wyrażone w walutach obcych wycenia się według średniego kursu ustalonego dla wybranej waluty przez NBP na dzień bilansowy.

Należności i udzielone pożyczki - wyceny dokonuje się w realnej kwocie wymaganej zapłaty, z zachowaniem ostrożności w wartości nominalnej powiększonej o należne odsetki.

Przy zamykaniu każdego roku obrotowego należy przy szacowaniu wartości należności dokonać odpisu aktualizującego ich wartości, a konkretnie w przypadku:

• Należności od dłużników postawionych w stan likwidacji lub upadłości – do wysokości należności nieobjętej gwarancją,
• Należności od dłużników w przypadku oddalenia wniosku o ogłoszenie upadłości – pełna wysokość należności,
• Należności kwestionowanych przez dłużników – wysokość należności nie pokrytej gwarancją,
• Należności stanowiących równowartość kwot podwyższających należności, co do których dokonano odpisów aktualizujących – w wysokości tych kwot do czasu ich odpisania lub otrzymania,
• Należności przeterminowanych lub nieprzeterminowanych (ale nieściągalnych) – w wysokości wiarygodnej kwoty odpisu.

Należności wyrażone w walutach obcych przelicza się na walutę polską według średniego kursu odpowiedniej waluty ogłoszonej przez Prezesa NBP na dzień bilansowy.

Zobowiązania wycenia się zgodnie z kwotą wymaganą do zapłaty, bądź w wartości godziwej, jeśli regulowane są one aktywami finansowymi innymi, niż środki pieniężne. Zobowiązania w walucie obcej wycenia się według średniego kursu ustalonego dla wybranej waluty przez NBP na dzień bilansowy.

Rezerwy wycenia się według uzasadnionej wartości. Mogą one być tworzone w następujących okolicznościach:

• Rezerwy tworzone na znane lub spodziewane ryzyko,
• Rezerwy obrazujące zabezpieczenie z tytułu przyszłych zdarzeń związanych z restrukturyzacją,
• Rezerwy o charakterze korygującym.

Udziały własne wycenia się według ceny nabycia.

Fundusze własne oprócz akcji własnych, a także pozostałe aktywa i pasywa wycenia się w wartości nominalnej.

Przy wycenie bilansowej najważniejsze są zasady, na których owa wycena musi się opierać.

1. Zasada kontynuacji działalności, która zakłada, że jednostka gospodarcza dokonująca wyceny składników swojego majątku będzie nadal prowadziła swoją działalność w przyszłości, a przynajmniej przez kolejny rok obrachunkowy. Wiąże się to z domniemaniem, ze jednostce nie grozi upadłość ani likwidacja, ani żadne znaczne ograniczenie dotychczasowej działalności gospodarczej.
2. Zasada ciągłości nakazuje przyjętą w przedsiębiorstwie politykę rachunkowości stosować w sposób ciągły według tych samych, przyjętych wcześniej, rozwiązań. Szczególnie chodzi o takie samo ujęcie jednakowych operacji gospodarczych w ewidencji księgowej i stosowanie takich samych zasad wyceny majątku jednostki w kolejnych latach.
3. Zasada ostrożnej wyceny składników majątku określa, aby wycena aktywów i pasywów nie powodowała zniekształcenia wyniku finansowego.
4. Zasada wyższości treści ekonomicznej nad formą prawną polega na tym, że zasadę wyceny po cenie nabycia bądź koszcie wytworzenia uzupełnia zasada ostrożności. W razie wątpliwości przy ocenie danego zdarzenia, przyjmuje się rzeczywistą treść operacji. Zasadę tę stosuje się tylko w sytuacjach wyjątkowych.
5. Zasada istotności określa, że wszystkie zdarzenia wpływające na działalność i sytuację finansową jednostki powinny być wykazane w sprawozdaniu finansowym.
6. Zasada indywidualnej wyceny (zakaz kompensat) określa przesłankę, aby każdy składnik majątku firmy (szczególnie obiekty zaliczane do środków trwałych) był wyceniany w ewidencji księgowej odrębnie. Nie można kompensować ze sobą wartości różnych składników majątku.

Nota zawiera pełną treść. Jest dostępna bezpłatnie.

System logowania i płatnego dostępu do not jest obecnie niedostępny.