strona główna baza prawa podatkowego . . . zapłata podatkuzapłata podatku

Zapłata podatku

Komentarz stanowi charakterystykę instytucji zapłaty podatku jako jednego ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Skupiono się przede wszystkim na zasadach zaliczenia wpłat na poczet różnych rodzajów zobowiązań podatkowych. Omówiono również szeroko dyskutowany w orzecznictwie i doktrynie problem wygaśnięcie zobowiązania przez zapłatę a możliwości dalszego prowadzenia postępowania podatkowego.

Zapłata podatku stanowi zgodnie z art. 59 OrdPU* jeden ze sposobów wygaśnięcia zobowiązania podatkowego. Szczegóły jej dotyczące zostały uregulowane w art. 60-62a OrdPU[[a]] , które m.in. wskazują jaki dzień uważa się za termin dokonania zapłaty, wymieniają różne sposoby jej realizacji czy określają pierwszeństwo zaliczania wpłat.

Zasady zaliczania wpłat

Art. 62 OrdPU* określa pierwszeństwo zaliczania wpłat zobowiązań podatkowych w sytuacji, gdy to podatnik ma wiele różnych zaległości podatkowych, a dokonywane wpłaty nie pokrywają wszystkich zobowiązań podatkowych ciążących na nim. Celem tej konstrukcji jest uporządkowanie postępowania w tym zakresie: zarówno o uporządkowane zamykanie kolejnych okresów rozliczeniowych, jak i o względy ekonomicznej ochrony budżetu. ,,Zauważyć należy jedynie, iż wykładnia wprowadzonego w tym przepisie określenia "najwcześniejszym terminie płatności" dokonana w zaskarżonym wyroku jest prawidłowa. W przepisie tym chodzi o płatność podatku w najwcześniejszym terminie, tj. takim, w którym termin płatności powstał przed innymi zobowiązaniami podatkowym (wcześniej)”*

Postępowanie organu podatkowego podporządkowane jest przede wszystkim dyspozycji podatnika. Dopiero w przypadku, gdy podatnik nie wypowiedział się w tej kwestii, stosuje się zasadę pierwszeństwa płatności. Co istotne przepis nie wskazuje, kiedy podatnik powinien wypowiedzieć się w kwestii zaliczania wpłat. Mogłoby się więc wydawać, że nie należy wykluczać możliwości wydawania przez niego dyspozycji po dokonaniu wpłaty. Wtedy jednak przepisy o zaliczaniu wpłat byłyby bezprzedmiotowe.

W przypadku braku oświadczenia podatnika wpłata zaliczana jest na zobowiązania według kolejności terminów płatności. Reguła ta dotyczy także rat – zarówno wynikających z decyzji o rozłożeniu na raty płatności podatku lub zaległości podatkowej, jak i tych, których terminy płatności wynikają z przepisów prawa.

Forma oświadczenia podatnika nie została określona.

,,W ocenie Sądu wskazanie przez zobowiązanego do zapłaty, na które zobowiązanie dokonuje on wpłaty, nie ma określonej formy. Może być zatem dokonane ustnie, np. w kasie organu podatkowego, jak i poprzez zaznaczenie na dokumencie wpłaty lub w dyspozycji udzielonej bankowi. Jeżeli podatnik z tej możliwości nie skorzysta, znajduje zastosowanie reguła ogólna, zgodnie z którą dokonaną wpłatę (nieoznaczoną) zalicza się na poczet zobowiązania "najstarszego". Biorąc pod uwagę przedstawioną wykładnię przepisu art. 62 § 1* in fine ustawy Ord. pod. Sąd podzielił stanowisko Skarżącej spółki, iż dokumenty bankowe przelewów, w oparciu, o które Bank dokonuje operacji finansowych przekazania na rachunek beneficjenta opłaty, nie tylko pełnią rolę dowodu dokonania zapłaty określonych w nich kwot, lecz także w przypadku wskazania w nim zobowiązania, na poczet którego kwota ta ma być zaliczona, stanowią szczególną formę wniosku, jaki przedsiębiorca kieruje do organu koncesyjnego, wnosząc o konkretny sposób zaliczenia wpłaty”*

 Zaliczki pokrywa się w kolejności ich płatności. Nie ma tu zastosowania reguła o możliwości wskazania przez podatnika kolejności zaliczenia wpłaty. Wy­jątkiem jest zaliczanie wpłat dokonywanych przez płatników, inkasentów, następców prawnych i osoby trzecie. Zaliczki przez nich wpłacane mogą być zaliczane zgodnie ze wskazaniem wpłacającego, niezależnie od kolejności terminów płatności.

Art. 62 OrdPU* reguluje także kolejność zaliczania zobowiązania podstawowego i odsetek za zwłokę. Obowiązuje tu zasada proporcjonalnego zaliczania wpłaty na poczet odsetek i zaległości.*

Wygaśnięcie zobowiązania przez zapłatę a dalsze prowadzenie postępowania podatkowego