Słownik
Doradztwo podatkowe
Warunki i zasady wykonywania doradztwa podatkowego, organizację samorządu doradców podatkowych, a także zasady jego działania określone zostały w ustawie o doradztwie podatkowym.
Zgodnie z art. 2 ust. 1 DorPodU czynności doradztwa podatkowego obejmują:
- udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych i celnych oraz w sprawach egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami,
- prowadzenie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, ksiąg podatkowych i innych ewidencji do celów podatkowych oraz udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- sporządzanie, w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów, zeznań i deklaracji podatkowych lub udzielanie im pomocy w tym zakresie,
- reprezentowanie podatników, płatników i inkasentów w postępowaniu przed organami administracji publicznej i w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych w sprawach wymienionych w pkt 1.
Zgodnie z art. 41 ust. 1 DorPodU w postępowaniu przed organami administracji publicznej w sprawach:
- obowiązków podatkowych i celnych oraz
- egzekucji administracyjnej związanej z tymi obowiązkami
pełnomocnikiem podatnika, płatnika, inkasenta, a także osób trzecich odpowiedzialnych za zaległości podatkowe oraz następców prawnych podatników, płatników i inkasentów może być również doradca podatkowy.
Doradca podatkowy jest także uprawniony do występowania w charakterze pełnomocnika w postępowaniu w zakresie sądowej kontroli decyzji, postanowień i innych aktów administracyjnych dotyczących wyżej wymienionych spraw.
Doradca podatkowy może sam uwierzytelnić odpis udzielonego mu pełnomocnictwa. Może on również udzielić dalszego pełnomocnictwa (substytucji) innemu doradcy podatkowemu, adwokatowi lub radcy prawnemu.
Doradcy podatkowi zajmują szczególną pozycję wśród pełnomocników. W związku z tym pojawia się szereg wątpliwości. Dla przykładu niejednoznaczną wydaje się być kwestia, czy podmiot korzystający z usług doradcy podatkowego może udzielić mu pełnomocnictwa do podpisywania za niego zeznań i deklaracji podatkowych, w szczególności, jeśli art. 2 ust. 1 pkt 3 DorPodU stanowi, że w ramach czynności podatkowych mieści się sporządzanie zeznań i deklaracji podatkowych w imieniu i na rzecz podatników, płatników i inkasentów. „Kwestią tą zajmował się Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, który na powyższe pytanie udzielił jednak odpowiedzi negatywnej. Wyrokiem z dnia 18 kwietnia 2005 r. oddalona została skarga Krajowej Rady Doradców Podatkowych na akt ministra do spraw finansów publicznych, mocą którego zawieszono, jako niezgodną z prawem, uchwałę KRDP. Uchwała ta zawierała wzory pełnomocnictw i upoważniała doradców nie tylko do sporządzania, ale również do podpisywania przez nich deklaracji podatkowych w imieniu i na rzecz swoich klientów. W ocenie Sądu, ustawy o doradztwie podatkowym nie można interpretować bez innych ustaw, np. ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Sąd wywiódł, że żaden przepis nie dopuszcza złożenia, a więc i podpisania, zeznania podatkowego przez inną osobę niż podatnik. Podpisując, składa on jednocześnie oświadczenie o odpowiedzialności karnej za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością. Zeznanie podatkowe ma charakter oświadczenia wiedzy, a nie woli, co wyklucza, zdaniem WSA w Warszawie, złożenie go przez doradcę podatkowego*.
Po rozpoznaniu skargi kasacyjnej wniesionej przez Krajową Radę Doradców Podatkowych, Naczelny Sad Administracyjny wyrokiem z dnia 3 października 2005 r., skargę kasacyjną oddalił. W ocenie tego Sądu, KRPD wykroczyła poza swoje uprawnienia wynikające z prawa korporacyjnego, ponieważ Rada nie ma ani uprawnień do dokonywania interpretacji prawa, ani do tworzenia wzoru pełnomocnictwa. Tak więc w każdej sprawie należy rozstrzygać indywidualnie, czy i który przepis daje doradcy podatkowemu uprawnienie do podpisywania deklaracji w konkretnej sprawie*. Pomimo zatem, iż skarga kasacyjna została oddalona, wyrok NSA nie przekreślił, co do zasady, prawa doradców podatkowych do posługiwania się pełnomocnictwem podpisanym przez podatnika w zakresie podpisywania zeznań i deklaracji podatkowych. Należałoby oczekiwać, iż ustawodawca zdecyduje się jednak na uregulowanie tej kwestii w sposób jasny i precyzyjny”*.
Doradca podatkowy jest obowiązany zachować w tajemnicy fakty i informacje, z którymi zapoznał się w związku z wykonywaniem zawodu, zgodnie z art. 37 ust. 1 DorPodU. Obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej nie może być ograniczony w czasie. Ponadto doradca podatkowy nie może być przesłuchiwany jako świadek co do faktów i informacji, na które rozciąga się obowiązek zachowania tajemnicy, chyba że został zwolniony od tego obowiązku w trybie określonym odrębnymi ustawami. Przepisy o obowiązku zachowaniu tajemnicy stosuje się odpowiednio do osób zatrudnionych przez doradcę podatkowego oraz przez podmioty, o których mowa w art. 4 ust. 1 DorPodU, w zakresie wykonywania przez te osoby czynności doradztwa podatkowego.
Obowiązek zachowania tajemnicy nie dotyczy informacji udostępnianych na podstawie przepisów ustawy z dnia 16 listopada 2000 r. o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu – w zakresie określonym tymi przepisami.
Opracowane na podstawie:
Dzwonkowski H. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2010, s. 102.
Dzwonkowski H., Zgierski Z., Procedury podatkowe, Warszawa 2006, s. 699.
