Słownik
Opłata skarbowa
Podstawowym elementem konstrukcji opłaty skarbowej, która została wprowadzona ustawą z 16.11.2006 r. o opłacie skarbowej, jest jej przedmiot. Dość szeroki zakres przedmiotowy tej opłaty wynika z "przyjętego założenia, że jest ona formą ekwiwalentu, sposobem zwrotu części kosztów ponoszonych przez organy publiczne w związku z czynnościami podejmowanymi przez nie na rzecz zainteresowanych osób na ich wniosek w indywidualnych sprawach. Opłata jest pobierana w chwili złożenia wniosku o dokonanie czynności urzędowej, wydanie zaświadczenia lub złożenia wniosku o pozwolenie, koncesję itp., a nie w chwili dokonania czynności czy wydania zaświadczenia jak w poprzednim stanie prawnym*. Przedmiotem opłaty skarbowej w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej objęte są m.in. wnioski, czyli pisma (dokumenty) składane w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej w celu spowodowania określonego działania organu publicznego. Dodać można, że forma dokumentu nie ma pierwszorzędnego znaczenia. Istotne jest, by uzewnętrzniał on wolę oznaczonego podmiotu. Może on mieć postać zgody, decyzji, wpisu, poświadczenia, zaświadczenia, pozwolenia, licencji czy koncesji. W tej grupie nie mieszczą się jednak np. zgłoszenia, które mają charakter informacyjny*.
Opłacie skarbowej podlegają czynności urzędowe organów administracji publicznej, a także niektóre dokumenty (stwierdzające udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii), ale tylko wtedy gdy dokumenty te mają być składane w sprawie z zakresu administracji publicznej lub w postępowaniu sądowym. Przedmiotem opłaty skarbowej są w szczególności te czynności urzędowe w sprawach indywidualnych z zakresu administracji publicznej, które są dokonywane na podstawie zgłoszenia lub na wniosek zainteresowanego. Przedmiotem opłaty skarbowej są też wydawane w tych sprawach na wniosek zainteresowanego zaświadczenia i zezwolenia (pozwolenia, koncesje)*.
Przedmiotem opłaty skarbowej są też czynności urzędowe, wydanie zaświadczenia oraz zezwolenia (pozwolenia) przez podmiot inny niż organ administracji rządowej i samorządowej, w związku z wykonywaniem zadań z zakresu administracji publicznej, a także złożenie w takim podmiocie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa lub prokury albo jego odpisu, wypisu lub kopii. (...)
Obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej ma charakter powszechny. Ciąży on na osobach fizycznych, osobach prawnych, a także jednostkach organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej. Podmioty te są obowiązane do ponoszenia ciężaru opłaty skarbowej, jeżeli na ich wniosek dokonuje się czynności urzędowych lub wydaje zaświadczenia lub zezwolenia. Jeżeli wymienione podmioty składają wspólne podania – albo jeżeli na ich wspólny wniosek dokonuje się czynności urzędowych, wydaje zaświadczenia albo zezwolenia – obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej jest prawnym obowiązkiem solidarnym*. Jeżeli natomiast jedną ze stron czynności jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej zwolniona od opłaty skarbowej, obowiązek uiszczenia opłaty skarbowej ciąży solidarnie wyłącznie na pozostałych stronach tej czynności"*.
„Opłacie skarbowej podlega konkretny dokument, a nie czynność prawna nim stwierdzona. Przedmiotowa opłata należna jest więc od wymienionego w cytowanym przepisie [art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o opłacie skarbowej] dokumentu albo jego odpisu, wypisu lub kopii, o ile zostanie złożony m.in. w postępowaniu sądowym. Samo sporządzenie tego dokumentu - udzielenie pełnomocnictwa - nie podlega wymienionej w tym przepisie opłacie. O tym czy dokument złożony w danym postępowaniu, stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa, korzysta ze zwolnienia od opłaty skarbowej decyduje jego treść tj. zakres udzielonego umocowania oraz sprawa w jakiej został on złożony. W myśl art. 2 ust. 1 pkt 1 ustawy o opłacie skarbowej nie podlega opłacie skarbowej (...) złożenie dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa w wymienionych w nim pod literami a - l sprawach (…).
Złożenie w postępowaniu sądowym dokumentu stwierdzającego udzielenie pełnomocnictwa, jego odpisu, wypisu lub kopii bez uiszczenia należnej opłaty skarbowej rodzi po stronie Sądu jako instytucji obowiązek przekazania organowi podatkowemu stosownej informacji o określonej treści. Organ Sądu nie bada ani nie rozstrzyga o tym czy złożony do akt konkretnej sprawy dokument stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa podlega lub nie podlega opłacie skarbowej czy też dany podmiot składający taki dokument jest od niej zwolniony.
Ustalenie tych okoliczności należy do właściwego organu podatkowego. (…)
Obowiązek zapłaty opłaty skarbowej, a jednocześnie i zobowiązanie w opłacie skarbowej od dokumentu stwierdzającego udzielenia pełnomocnictwa powstają z chwilą jego złożenia w sądzie. Jest więc zobowiązaniem, o którym mowa w art. 21 § 1 pkt 1 Ordynacji podatkowej. W sytuacji, gdy podatnik nie zapłacił w całości lub w części przedmiotowej opłaty znajdzie odpowiednie zastosowanie przepis art. 21 § 3 Ordynacji podatkowej (art. 21 § 4 Ordynacji podatkowej). O ile dany dokument, stwierdzający udzielenie pełnomocnictwa w danej sprawie podlega opłacie skarbowej bądź osoba posługująca się takim dokumentem, nie jest objęta zwolnieniem od opłaty skarbowej, to brak jej zapłaty, w chwili złożenia takiego dokumentu w Sądzie, skutkuje powstaniem zaległości w tej opłacie (art. 51 w związku z art. 47 § 3 Ordynacji podatkowej)”*.
Opracowane na podstawie:
Dzwonkowski H. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2010, s. 255.
