strona główna niezbędnik słownik

„Ordynacja podatkowa nie zawiera definicji legalnej pojęcia organu podatkowego. W doktrynie przyjmuje się, że jest nim podmiot reprezentujący związek publicznoprawny, w którego zakresie kompetencji leży wykonywanie czynności związanych z wymiarem i poborem podatków (vide B. Brzeziński, Prawo podatkowe, Toruń 1999, s. 60.). Ustawodawca ogranicza się do wyliczenia organów podatkowych w art. 13 Ordynacji podatkowej”*.

Na mocy odrębnych przepisów funkcje organów podatkowych mogą zostać powierzone także innym organom. „W Polsce istnieją obecnie dwa piony organów podatkowych: państwowe i samorządowe, o bardzo zróżnicowanym statusie prawnym. Są wśród nich organy finansowej administracji specjalnej i organy samorządowe, organy monokratyczne i kolegialne, a także klasyczne organy administracji i podmioty, które tylko na płaszczyźnie procesowej pełnią taką funkcję”*.

Organami podatkowymi, zgodnie z art. 13 OrdPU, są:

1. Minister właściwy do spraw finansów publicznych.

„Minister właściwy do spraw finansów publicznych sprawuje ogólny nadzór w sprawach podatkowych i dąży do zapewnienia jednolitego stosowania prawa podatkowego przez organy podatkowe oraz organy kontroli skarbowej, dokonując w szczególności jego interpretacji, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów oraz Trybunału Konstytucyjnego lub Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości”*.

Funkcje ministra właściwego do spraw finansów publicznych jako organu podatkowego zostały wymienione w art. 13 § 2 OrdPU. 

2. Naczelnik urzędu skarbowego.

Do zakresu działania naczelników urzędów skarbowych należy:

• ustalanie lub określanie i pobór podatków oraz niepodatkowych należności budżetowych, jak również innych należności, na podstawie odrębnych przepisów, z wyjątkiem podatków i należności budżetowych, których ustalanie lub określanie i pobór należy do innych organów,
• rejestrowanie podatników oraz przyjmowanie deklaracji podatkowych,
• wykonywanie kontroli podatkowej oraz egzekucji administracyjnej należności pieniężnych (por. art. 5 ust. 6 UrzISkU).

3. Dyrektor izby skarbowej.

Zgodnie z art. 13 § 1 pkt 2 OrdPU dyrektor izby skarbowej jest:

• organem odwoławczym od decyzji naczelnika urzędu skarbowego
• organem pierwszej instancji, na podstawie odrębnych przepisów
• organem odwoławczym od decyzji wydanych przez ten organ w pierwszej instancji.

Ponadto – na podstawie art. 26 ust. 1 ustawy o kontroli skarbowej – jest organem drugiej instancji w sprawach, w których dyrektor urzędu kontroli skarbowej zakończył postępowanie kontrolne decyzją, gdy ustalenia dotyczyły podatków, opłat i innych należności budżetu państwa, których określenie lub ustalenie należy do właściwości naczelników urzędów skarbowych.

4. Naczelnik urzędu celnego.

Naczelnik urzędu celnego – jest organem podatkowym pierwszej instancji na podstawie art. 13 § 1 pkt 1 OrdPU i zgodnie z art. 20 ust. 1 SłCelU do jego zadań należy w szczególności dokonywanie wymiaru i poboru należności celnych, podatku akcyzowego, podatku od towarów i usług z tytułu importu towarów.

5. Dyrektor izby celnej.

Do zadań dyrektora izby celnej, zgodnie z art. 19 ust. 1 SłCelU, należy:

• sprawowanie nadzoru nad naczelnikami urzędów celnych,
• rozstrzyganie w drugiej instancji w sprawach należących w pierwszej instancji do naczelników urzędów celnych,
• rozstrzyganie w pierwszej instancji w sprawach celnych określonych w przepisach odrębnych.

6. Dyrektor urzędu kontroli skarbowej.

„Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej – jest organem kontroli skarbowej, kieruje pracą urzędu, a w szczególności wydaje decyzje i wyniki kontroli w sprawach określonych w ustawie o kontroli skarbowej. (…) Od decyzji dyrektora UKS służy odwołanie do właściwego dyrektora izby skarbowej albo izby celnej”*.

7. Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej.

„Generalny Inspektor Kontroli Skarbowej – jest organem wyższego stopnia nad dyrektorami urzędów kontroli skarbowej”*.

8. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek województwa.

Organami podatkowymi pierwszej instancji w zakresie podatków i opłat stanowiących dochody budżetów gmin są zasadniczo wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) – na podstawie art. 13 § 1 pkt 1 OrdPU w zw. z art. 39 ust. 1 SamGmU oraz art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Organy te wydają indywidualne decyzje w sprawie ustalenia lub określenia zobowiązań podatkowych, ulg i zwolnień.

9. Samorządowe kolegium odwoławcze.

„Samorządowe kolegia odwoławcze są organami wyższego stopnia w stosunku do organów jednostek samorządu terytorialnego, a podstawowym ich zadaniem jest rozpatrywanie odwołań od wydawanych przez te podmioty postanowień i decyzji administracyjnych. (…) Kompetencja ogólna kolegium związana jest więc z weryfikacją decyzji i postanowień samorządowych organów pierwszej instancji w toku instancji oraz nadzwyczajnymi trybami postępowania podatkowego”*.

Regulacja dotycząca samorządowych kolegiów odwoławczych zawarta jest w ustawie o samorządowych kolegiach odwoławczych.

10. Inne podmioty pełniące funkcje z zakresu administracji podatkowej.

„Funkcje organów podatkowych mogą być powierzone na podstawie odrębnych przepisów innym organom w przypadku ustalania lub określania przez nie opłat i innych należności niepodatkowych budżetu państwa, jednostki samorządu terytorialnego albo pozabudżetowego funduszu celowego. Wśród takich organów wymienić można m.in. Prezesa Zarządu Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, któremu przysługują uprawnienia organów podatkowych w odniesieniu do wpłat na ten Fundusz”* (por. art. 49 ust. 1 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz o zatrudnianiu osób niepełnosprawnych).

Opracowane na podstawie:

Dzwonkowski H. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2010, s. 57 – 61.