strona główna niezbędnik słownik

"Przedmiotem opodatkowania w danym podatku (przedmiotem podatku) jest sytuacja faktyczna lub prawna, z którą prawo wiąże obowiązek podatkowy. Może to być jakiś stan rzeczy, jego powstanie lub ustanie bądź jakiś proces (np. uzyskiwanie dochodów, przychodów, posiadanie majątku, nabycie składników majątku, sprzedaż towarów itd.). Przedmiot podatku uznawany jest za nieodzowne dopełnienie podmiotu podatkowego*. Określenie przedmiotu opodatkowania pozwala na udzielenie odpowiedzi na pytanie, od czego dany podmiot płaci podatek. Na przedmiot opodatkowania wskazuje z reguły tytuł danego aktu prawnego. Na określenie przedmiotu opodatkowania używa się bardziej albo mniej precyzyjnych określeń. Na przykład: »przedmiotem opodatkowania jest«, ale również »opodatkowaniu podlega« albo »podmiot uiszcza podatek od«. W teorii za przedmiot podatku uznaje się najczęściej określoną sytuację faktyczną (posiadanie rzeczy, osiąganie przychodów) lub prawną (bycie właścicielem rzeczy, otrzymanie spadku lub darowizny itd.)*, z której zaistnieniem u podmiotu podatkowego norma prawna wiąże powstanie obowiązku świadczenia podatkowego*. Niekiedy akcentuje się nie tyle »powstanie obowiązku«, co »obowiązek zapłaty«*. Według innych poglądów przedmiotem podatku są »zjawiska«, z którymi prawo łączy powstanie obowiązku podatkowego. Najpowszechniejszym błędem jest »urzeczawianie« w przepisach przedmiotu opodatkowania przez to, że za przedmiot uznaje się »dochód«, »przychód«, a nie ich »uzyskiwanie«; »majątek« lub »gospodarstwo rolne«, ale nie ich posiadanie*. Błąd ten ujawnia swoje znaczenie wtedy, gdy w danym podatku dochodzi do konfrontacji podstawy opodatkowania z urzeczowionym przedmiotem podatku. Niewątpliwie bowiem podstawą opodatkowania jest dochód. Jeśli »urzeczowimy« w podatku dochodowym przedmiot opodatkowania, to musimy powiedzieć, że jest nim także dochód. Zatem czy dochód jest przedmiotem czy podstawą opodatkowania? Aby tego błędu uniknąć, należy mówić o przedmiocie opodatkowania jako o sytuacji faktycznej lub prawnej. Niekiedy teoria podkreśla istotność dwoistego rozumienia przedmiotu, z którym można się spotkać w niektórych konstrukcjach prawnych. Jest to określone zachowanie się podmiotu podatku, a ponadto obiekt tego zachowania*. Analizy przedmiotu opodatkowania ujmują tę problematykę przez pryzmat elementu konstrukcyjnego podatku i ewentualnie jego stosunku do podmiotu czy podstawy opodatkowania*. Przedmiot podatku uznawany jest więc za stopień pośredni, który prowadzi od »idei podatku« do podstawy opodatkowania*. Podobne akcenty pojawiają się, gdy uznaje się, że funkcją przedmiotu opodatkowania jest to, iż jest to przyczyna sprawcza uruchomienia dyspozycji normy prawno-podatkowej, jak i to, że jest on w konstrukcji podatku »zwornikiem« między podmiotem a podstawą opodatkowania*. Niewątpliwie podmiot i przedmiot opodatkowania tworzą tzw. pole obowiązku podatkowego*"*.