Słownik
Pole obowiązku podatkowego
Pole obowiązku podatkowego to sytuacja faktyczna lub prawna, z którą przepisy prawa wiążą powstanie zobowiązania.
Gdy podatnik wstępuje w pole obowiązku podatkowego dochodzi do powstania obowiązku podatkowego. Sformułowanie „podatnik wstępuje w pole obowiązku podatkowego” oznacza, że podatnik wstępuje w ten zespół przepisów prawa materialnego, który tworzy podmiot i przedmiot opodatkowania, oraz ściśle na ogół z przedmiotem opodatkowania powiązane przepisy o podstawie opodatkowania, ulgach i zwolnieniach podatkowych.
Z kolei obowiązek podatkowy to idealny, nieujawniony stosunek prawnopodatkowy (wzorzec zobowiązania). Obowiązek podatkowy powstaje samoistnie, jak wcześniej wspomniano, przez wstąpienie podatnika w pole przewidzianych prawem materialnym przesłanek podmiotowo-przedmiotowych powstania stosunku prawnopodatkowego (pole obowiązku podatkowego). Przesłanki te, zgodnie z przepisami kompetencyjnymi, tworzą prawo wymiaru lub obowiązek samowymiaru zobowiązania (przekształcenia obowiązku w zobowiązanie) według reguł procedury:
- samowymiaru albo
- wymiaru decyzyjnego (nazywanego postępowaniem podatkowym),
które służą konkretyzacji tego stosunku w taki sposób, aby jednostkowemu podatnikowi przypisać skonkretyzowaną kwotowo powinność zapłaty albo regułę zachowania deklarowanego wymierzanego według reguł określonych w podstawie opodatkowania i stawkach podatkowych.
Drugą częścią stosunku prawnopodatkowego może być roszczenie podatnika, które w prawie polskim przybiera postać:
- zwrotu i nadwyżki podatku naliczonego nad należnym w podatku od towarów i usług,
- zwrotu w podatku od czynności cywilnoprawnych,
- zwrotu w opłacie skarbowej,
- nadpłaty albo
- straty.
Powstanie obowiązku podatkowego lub roszczenia podatnika inicjuje obowiązek ich samowymiaru albo wymiaru poprzez wydanie decyzji.
Opracowane na podstawie:
Dzwonkowski H.: Ordynacja podatkowa, wyd. III, C.H.Beck, Warszawa 2011, s. 76, 81, 84 - 85.
