strona główna niezbędnik słownik

"Podatek to świadczenie pieniężne na rzecz związku publicznoprawnego (Skarbu Państwa, województwa, powiatu lub gminy), któremu towarzyszy przewłaszczenie, generalne, obowiązkowe, przymusowe, ustalane jednostronnie, nieodpłatne, nieekwiwalentne i bezzwrotne"*.

„Przez podatki rozumie się również zaliczki na podatki, raty podatków, jeżeli przepisy prawa podatkowego przewidują płatność podatku w ratach, opłaty oraz niepodatkowe należności budżetowe (art. 3 pkt 3 Ordynacji podatkowej). Publicznoprawny charakter podatku oznacza, że jest on nakładany przez państwo w drodze ustaw podatkowych. »Podatek jest z natury rzeczy daniną publiczną, wynikającą z władztwa państwowego, a więc opartą na prawie publicznym (ustawie podatkowej)« – C. Kosikowski w Ordynacja podatkowa, Komentarz, praca zbiorowa, Wolters Kluwer Polska, Dom Wydawniczy ABC, str. 57”*.

 „W doktrynie /A. Gomułowicz, Małecki Jerzy: Podatki i prawo podatkowe, Poznań 1995/ przyjęto, że podatek jest abstrakcyjnym stosunkiem prawnym o charakterystycznych cechach, takich, które odróżniają go od innych danin publicznych, np. opłat, ceł. Prawo do opodatkowania pozostaje zawsze atrybutem władzy. Dlatego podatek ma charakter świadczenia przymusowego i jest jednostronnym aktem władzy. Podatek nie jest nakładany na podstawie porozumienia /umowy/; wyłącza to w sposób oczywisty swobodę woli stron, tak charakterystyczną dla stosunków cywilnoprawnych. Nieekwiwalentność jest kolejną cechą podatku; zapłata podatku nie uzasadnia żadnego roszczenia o jakiekolwiek świadczenie ze strony państwa na rzecz podatnika. Obowiązek podatkowy jest bezwarunkowy. Nie stanowi ekwiwalentu za szczególną usługę. Podatnik nie może odmówić zapłaty podatku, nie może kwestionować jego wysokości, powołując się na argument, że nie korzysta on z finansowanych w ten sposób wydatków publicznych. (...) W świetle obowiązującego prawa tylko świadczenia pieniężne mogą być podatkami.

Generalny charakter podatku jest także cechą wyróżniającą. Świadczenia pieniężne nakładane są na wszystkie podmioty, których dotyczą okoliczności uznane przez ustawę za obowiązek podatkowy.

Bezzwrotność podatku oznacza, że jest on przejmowany w sposób ostateczny i definitywny. Wyjątek stanowią podatki pobrane nienależnie lub w nadmiernej wysokości.

Wymienione cechy muszą występować w świadczeniu łącznie, aby miało ono charakter podatku”*.

Jeśli chodzi o samoopodatkowanie, to „trudno byłoby mówić o przymusie czy też o jednostronnym ustalaniu w ścisłym znaczeniu tych terminów. O wprowadzeniu samoopodatkowania przesądza wola mieszkańców, a nie wykonywanie władczych kompetencji przez organy państwa”*.

Opracowane na podstawie:

Dzwonkowski H., Prawo podatkowe, Beck, Warszawa 2010, s. 2.