strona główna niezbędnik słownik

Podatnikowi, zgodnie z art. 59 § 1 OrdPU, zobowiązanie podatkowe wygasa w całości lub w części wskutek:

1. 1. zapłaty,
   2. pobrania podatku przez płatnika lub inkasenta,
   3. potrącenia,
   4. zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu podatku,
   5. zaniechania poboru,
   6. przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych,
   7. przejęcia własności nieruchomości lub prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym,
   8. umorzenia zaległości,
   9. przedawnienia,
   10. zwolnienia z obowiązku zapłaty na podstawie art. 14m.

Zobowiązanie płatnika lub inkasenta, zgodnie z art. 59 § 2 OrdPU, wygasa w całości lub w części wskutek:

1. 1. wpłaty,
   2. zaliczenia nadpłaty lub zaliczenia zwrotu podatku,
   3. umorzenia, w przypadkach przewidzianych w art. 67d § 3,
   4. przejęcia własności nieruchomości lub przejęcia prawa majątkowego w postępowaniu egzekucyjnym,
   5. przedawnienia,
   6. zwolnienia z obowiązku zapłaty na podstawie art. 14m.

Na gruncie prawa cywilnego terminowi „wygaśnięcie zobowiązania” przypisuje się takie znaczenie, że wskutek wygaśnięcia zobowiązanie przestaje istnieć*. Podobne rozumienie wygasania zobowiązania przyjmuje się w doktrynie prawa podatkowego. Uznaje się bowiem, że wygaśnięcie zobowiązania oznacza ustanie więzi prawnej obligującej podatnika do zapłaty podatku*. Jednakże na gruncie prawa podatkowego znaczenie terminu „wygasanie zobowiązania” należy zawsze rozpatrywać w związku z danym rodzajem wygaśnięcia zobowiązania. Wynika to stąd, że:

• • trzeba odróżnić „wygasanie zobowiązania” od „wygasania obowiązku podatkowego”, co się wiąże z
  • możliwością wygaśnięcia zobowiązania w części ujawnionej, wymierzonej i wymagalnej, a niewygaśnięciem w części nieujawnionej i niewymagalnej; podstawą wymiaru tej „niewygaśniętej” części zobowiązania jest istniejący nadal obowiązek podatkowy.

"Wygasają zobowiązania, czyli powinność zapłaty, a nie obowiązek podatkowy. Tak zresztą stanowi expressis verbis przepis o wygasaniu (art. 59 § 1 O.p.). Należy to podkreślić, bo wygaśnięcie zobowiązania może nastąpić w całości albo w części, ale nie niweczy obowiązku podatkowego. Ten, jako wzorzec, istnieje nadal i pozwala na to, aby mimo zapłaty zobowiązania i wygaśnięcia części zapłaconej, można było jeszcze korygować wymiar. Można to czynić nawet jeśli nastąpiło przedawnienie, bo wygaśnięcie zobowiązania przed przedawnieniem, nie niweczy obowiązku nawet po jego upływie. Nie ma bowiem przepisów, które by znosiły istnienie faktów, które w związku z obowiązującymi w czasie ich zaistnienia przepisami wywołały powstanie obowiązku podatkowego. Wygaśnięcie zobowiązania tylko tyle oznacza, że nie można się domagać od dłużnika należności zapłaconych lub przedawnionych. Przyczyny ich powstania, czyli fakty i prawo, nie są natomiast derogowane żadnymi normami”*.

Opracowane na podstawie:

Dzwonkowski H. (red.), Prawo podatkowe, Warszawa 2010, s. 140 – 141.